Կոտրվածք
Կոտրվածքը ոսկրի վնասվածքն է` նրա ամբողջականության խախտմամբ: Տարբերում են բնածին և ձեռքբերովի կոտրվածքներ: Վերջիններիս ամենամեծ խումբն են կազմում վնասվածքային կոտրվածքները, որոնք ուղեկցվում են ոսկրը շրջապատող փափուկ հյուսվածքների վնասմամբ: Մաշկի ամբողջականության խանգարման ժամանակ վնասող առարկայի կամ կոտրված ոսկրի սուր բեկորի ազդեցությամբ առաջանում են բաց կոտրվածքներ: Եթե մաշկի ամբողջականությունը չի խախտվում, կոտրվածքներն անվանում են փակ: Կախված կոտրվածքների գծի ուղղությունից` տարբերում են լայնական, թեք և երկայնական կոտրվածքներ: Բարդ կոտրվածքները, երբ կոտրված ոսկրի ծայրերից անջատվում են մի քանի բեկորներ, անվանում են բեկորային կամ բազմաբեկորային, իսկ բազմաթիվ մանր բեկորների առկայության դեպքում` մանրատված (փշրված):
Լրիվ կոտրվածքները, եթե վնասված է երկար խողովակավոր ոսկրը, գրեթե միշտ ուղեկցվում են ոսկրաբեկորների տեղաշարժով, որոնք իրար նկատմամբ անկյունային դիրք են գրավում կամ տեղաշարժվում են կողքի և կամ պտտվում իրենց առանցքի շուրջը, իսկ երբեմն` երկարությամբ բաժանվում իրարից: Լրիվ կոտրվածքները, առանց բեկորների տեղաշարժի, հազվադեպ են և լինում են միայն երեխաների մոտ: Ոչ լրիվ կոտրվածքները (ճաքերը) նույնպես հաճախ են լինում մանկական տարիքում: Վնասվածքային կոտրվածքների ենթակա են տարեցների և ծերերի ոսկրերը, որոնք տարիների ընթացքում դառնում են ավելի փուխր, կորցնում են ճկունությունը: Հատուկ տեղ են գրավում սեղմումային (կոմպրեսիոն) կոտրվածքները, որոնք հաճախ բնորոշ են կարճ ոսկրերին, առավել հաճախ` ողներին: Այդ կոտրվածքների ժամանակ ոսկրը կարող է մասերի չբաժանվել. այն միայն ձևափոխվում է (տափակում), և դրանում պարունակվող սպունգանման ոսկրային հյուսվածքը շատ տեղերում խախտվում է: Առավել հաճախակի են վերջույթների երկար ոսկրերի (բազկոսկր, նախաբազկի, կոնքի, սրունքի ոսկրեր) կոտրվածքներ:
Բաց և փաք կոտրվածքներ
Փակ կոտրվածքը բաց կոտրվածքից էապես տարբերակող բնութագրիչն այն է, որ փակ կոտրվածքում շրջապատող մաշկի կամ փափուկ հյուսվածքների շարունակականության ընդմիջում չկա `կոտրվածքի տեղանքի արտաքին մասի հետ հաղորդակցվելով:
Ընդհակառակը, բաց կոտրվածքում կա տեսանելի վերք, որը թեև պարտադիր չէ, որ հենց ոսկրային վնասվածքի մակարդակում լինի, այն գտնվում է նույն մարմնի հատվածում ՝ դառնալով աղտոտման բարձր ռիսկի գոտի:
Մեկ այլ առանձնահատկություն, որը նրանց տարբերակում է որոշ դեպքերում, այն է, որ բաց կոտրվածքը գրեթե միշտ ակնհայտ է, չնայած ոչ դեպքերի 100% -ով: կոտրված բեկորները կարող են զննել վերքը կամ ցույց տալ վերքը: Եթե ոչ, ապա ավելի հստակ կարելի է նշել հատվածի դեֆորմացիան:
Փակ կոտրվածքների դեպքում դեֆորմացիան միշտ չէ, որ ակնհայտ է, և ախտորոշման համար անհրաժեշտ են պատկերագրական ուսումնասիրություններ:
Փակ կոտրվածք Այն սահմանվում է որպես ոսկրերի շարունակականության ընդհատում, որը կարող է լինել մասնակի կամ ընդհանուր, և որը չի ուղեկցվում վերքերով, որոնք կոտրվածքի կիզակետը հաղորդակցում են դրսին: Որոշ փակ կոտրվածքներում կարող են վերքեր լինել. դրանք մակերեսային են, ուստի վարակի լուրջ վտանգ չկա:
Որպեսզի կոտրվածք առաջանա, ոսկորը պետք է տրավմատիզացվի ավելի մեծ ուժգնությամբ, քան ընդունակ է աջակցել: այնուամենայնիվ, կան կոտրվածքների այլ տեսակներ, որոնք բացառություն են այս կանոնից: Այս խմբի մեջ ընկնում են անբավարարության կոտրվածքներ, որոնք հայտնի են նաև որպես պաթոլոգիական կոտրվածքներ:
Բաց կոտրվածք Դա մեկն է, որում բացի ոսկրերի շարունակականության ընդհատումից, կա մաշկի կամ հարակից հյուսվածքների վնասվածք, ինչը կապ է հաստատում կոտրվածքի ֆոկուսի և արտաքինի միջև: Այլ կերպ ասած, աղտոտման ռիսկը մեծ է: Կոտրվածքները սահմանվում են որպես ոսկրի կամ աճառի շարունակականության ընդմիջում:
Դրանք սովորաբար առաջանում են տրավմայի արդյունքում, որի ինտենսիվությունը գերազանցում է ոսկրի կրողունակությունը: Բաց կոտրվածքների ժամանակ արտաքինի հետ կապը կարող է առաջանալ երկու եղանակով, որոնցից մեկն այն է, որ կոտրված ոսկորը ունի սուր եզր, որը ծակում է մկանային հյուսվածքն ու մաշկը:
Յանա Սարդարյան 