Շարահյուսորեն և ձևաբանորեն վերլուծություն

Եվ թեկուզ ամառվա շոգին կանաչը խանձվում է, հողը ճաքճքում, էլի շոգից նեղացած նախիրը ժայռի շվաքում հանգստանում է, գետի սառնությունը հովացնում է նրանց մաշկը, և արևը թեքվելուց հետո, Ծիրանի տափում նախիրն էլի ուտելու մի քիչ խոտ է ճարում, այծերը՝ մացառների վրա տերև։

վերլուծություն՝

Եվ — համադասական շաղկապ

թեկուզ — սահմանափակման վերաբերական/ զիջման պարագա

ամառվա — իրանիշ, հատկացուցիչ, հասարակ, վերացական գոյական, սեռական հոլով, -վա արտաքին հոլովում, եզակի թիվ

շոգին — ժամանակի պարագա, վերացական գոյական, եզակի թիվ, տրական հոլով, -ին արտաքին հոլով, եզակի թիվ

կանաչը — որակական ածական (աստիճաններ չունի)

խանձվում է — դիմավոր, պարզ ստորոգյալ, սահմանական եղանակ, անկատար ներկա, երրորդ դեմք, եզակի թիվ, կրավորակերպ չեզոք

հողը — թանձրացական գոյական, իրանիշ, հասարակ, եզակի թիվ, ուղղական հոլով, -ը առում / ենթակա

ճաքճքում — դիմավոր, սահմանական եղանակ, պարզ ստորոգյալ, բազմապատկական ածանց, երրորդ դեմք, եզակի թիվ, անկատար ներկա, կրավորական սեռ, զեղչված օժանդակ բայ / ճաքել — անորոշ բայ

էլի — չափի մակբայ

շոգից — իրանիշ, վերացական գոյական, հասարակ, բացառական հոլով, -ից արտաքին հոլովում, եզակի թիվ, պատճառի պարագա

նեղացած — անդեմ, հարակատար դերբայ, նեղանալ — անորոշ բայ / որոշիչ

նախիրը — իրանիշ, վերացական գոյական, հասարակ, եզակի թիվ, ուղղական հոլով, -ը արտաքին հոլովում, առում / ենթակա

ժայռի — թանձրացական գոյական, իրանիշ, հասարակ, սեռական հոլով, -ի արտաքին հոլովում, եզակի թիվ / հատկացուցիչ

շվաքում — վերացական գոյական, իրանիշ, հասարակ, ներգոյական հոլով, -ում արտաքին հոլովում / հատկացյալ, տեղի պարագա

հանգստանում է — դիմավոր բայ, սահմանական եղանակ, անկատար ներկա, երրորդ դեմք, եզակի թիվ, չեզոք սեռ / պարզ ստորոգյալ

գետի — թանձրացական գոյական, եզակի թիվ, իրանիշ, հասարակ, սեռական հոլով, -ի արտաքին հոլովում / հատկացուցիչ

սառնությունը — վերացական գոյական, իրանիշ, հասարակ, եզակի թիվ, ուղղական հոլով, -ը առում / հատկացյալ, ենթակա

հովացնում է — դիմավոր բայ, անկատար ներկա, պատճառական /ացն — եցն/, երրորդ դեմք, եզակի թիվ, հովանալ — անորոշ դերբայ / պարզ ստորոգյալ

նրանց — երրորդ դեմքի, հոգնակի թվի անձնական դերանվան սեռական հոլով / հատկացուցիչ

մաշկը — իրանիշ, հասարակ, հայցական հոլով, -ը արտաքին հոլովում, եզակի թիվ / հատկացյալ, ուղիղ խնդիր

և — համադասական շաղկապ

արևը — թանձրացական գոյական, իրանիշ, հասարակ, ուղղական հոլով, -ը արտաքին հոլովում, առում / ենթակա

թեքվելուց — անդեմ բայ (բացառական հոլով) / թեքվելուց հետո — գործողությունից հետո

հետո — գործողությանը հաջորդող մակբայ / ժամանակի պարագա

Ծիրանի — թանձրացական գոյական, հատուկ, իրանիշ, եզակի թիվ, սեռական հոլով, -ի արտաքին հոլովում, / հատկացուցիչ

տափում — վերացական գոյական, իրանիշ, հասարակ, եզակի թիվ, ներգոյական հոլով, -ում արտաքին հոլովում / հատկացյալ, տեղի պարագա

նախիրն — վերացական գոյական, իրանիշ, հասարակ, եզակի թիվ, ուղղական հոլով, -ն արտաքին հոլովում, -ն առում / ենթակա

էլի — չափի մակբայ

ուտելու — անդեմ բայ, (սահմանական եղանակ, ապակատար ժամանակ, զեչված օժանդակ բայ, չեզոք սեռ) / պատճառի պարագա

մի քիչ — անորոշ դերանուն / ձևի ու չափի պարագա

խոտ — թանձրացական գոյական, իրանիշ, հասարակ, եզակի թիվ, ուղղական հոլով, — առում, հոլովում / ուղիղ խնդիր

ճարում է — դիմավոր բայ, սահմանական եղանակ, անկատար ներկա, երրորդ դեմք, եզակի թիվ, ներգործական սեռ / պարզ ստորոգյալ

այծերը — թանձրացական գոյական, իրանիշ, հասարակ, հոգնակի թիվ, ուղղական հոլով, -ը առում ու հոլովում / ենթակա

մացառների — թանձրացական գոյական, իրանիշ, հոգնակի թիվ, սեռական հոլով, -ի արտաքին հոլովում / տեղի պարագա

վրա — հետադրական կապ / մացառների վրա — տեղի պարագա

տերև — թանձրացական գոյական, իրանիշ, հասարակ, եզակի թիվ, հայցական հոլով, — հոլովում / ուղիղ խնդիր