Posted in Հանրահաշիվ 9

Կրկնողություն՝ կոտորակային հավասարումներ

Դասարանական առաջադրանքներ՝

11.29. Լուծե՛ք կոտորակային հավասարումները։

ա) 3/x-2 + 7/x=10/x

Թ․Ա․Բ․ x≠ 2, -2, 0

3x(x+2)+7x(x-2)=10(x2-4)

3x2+6x+7x2-14x=10x2-40

-8x= -40

x=5

Պատ՝․ 5

բ) 7/x-3 — 10/x+1=15/x-1

Թ․Ա․Բ․ x≠ 3, -1, 1

7(x2-1)-10(x2-x-3x+3)=15(x-3)(x+1)

7x2-7-10(x2-x-3x+3)=15(x2+x-3x-3)

7x2-7-10(x2-4x+3)=15(x2-2x-3)

7x2-7-10x2+40x-30=15x2-30x-45

-18x2+70x+8=0

D=4900-(-576)=5476

[ x= -70-74/(-36)= -144/(-36)=4

[ x= -70+74/(-36)=4/(-36)= -1/9

Պատ՝․ -1/9, 4

գ) 5/2x+1 + 1/3x-1=8/x+2

5/2x+1 + 1/3x-1 — 8/x+2=0

Թ․Ա․Բ․ x≠ 3, -2, -1/2

5*(3-x)(x+2)+1*(2x+1)(x+2)-8*(2x+1)(3-x)=0

5*(3x-6-x2-2x)+1*(2x2+4x+x+2)-8*(6x-2x2+3-x)=0

15x+30-5x2-10x+2x2+4x+x+2-48x+16x2-24+8x=0

13x2-30x+8=0

D=900-416=484

[ x=30-22/26=8/26=4/13

[ x=30+22/26=52/26=2

Պատ՝․ 4/13, 2

դ) 4/3x-1 + 1/x=9/x+2

4/3x-1 + 1/x — 9/x+2=0

Թ․Ա․Բ․ x≠ 0, 1/3, -2

4x*(x+2)+(3x-1)(x+2)-9x*(3x-1)=0

4x2+8x+3x2+6x-x-2-9x*(3x-1)=0

4x2+8x+3x2+5x-2-27x2+9x=0

-20x2+22x-2=0

D=484-160=324

[ x= -22-18/(-40)= -40/(-40)=1

[ x= -22+18/(-40)= -4/(-40)=1/10

Պատ՝․ 1/10, 1

ե) 2/4x2-1 — 2/2x+1=5/2-4x

2/4x2-1 — 2/2x+1 — 5/2-4x=0

Թ․Ա․Բ․ x≠ -1/2, 1/2

2/(2x-1)(2x+1) — 2/2x+1 — 5/(-4x+2)=0

2/(2x-1)(2x+1) — 2/2x+1 — 5/(-2)*(2x-1)=0

2/(2x-1)(2x+1) — 2/2x+1 + 5/2*(2x-1)=0

4-4*(2x-1)+5*(2x+1)/2*(2x-1)(2x+1)=0

4-8x+4+10x+5/2*(2x-1)(2x+1)=0

13+2x/2*(2x-1)(2x+1)=0

13+2x=0

2x= -13=> x= -13/2

Պատ՝․ -13/2

զ) 3-x/2-x + 2x-2/x=3x+4/x2-2x

3-x/2-x + 2x-2/x — 3x+4/x*(x-2)=0

Թ․Ա․Բ․ x≠ 0, 2

3-x/ -(x-2) + 2x-2/x — 3x+4/x*(x-2)=0

— 3-x/x-2 + 2x-2/x — 3x+4/x*(x-2)=0

-x*(3-x)+(x-2)(2x-2)-(3x+4)/x*(x-2)=0

-3x+x2+2x2-2x-4x+4-3x-4/x*(x-2)=0

-12x+3x2/x*(x-2)=0

x*(-12-3x)/x*(x-2)=0

-12+3x=0=> x=4

Պատ՝․ 4

է) 2/x-2 — 5x-5/3x2+6x=8/x2-4

2/x-2 — 5x-5/3x*(x+2) — 8/(x-2)(x+2)=0

Թ․Ա․Բ․ x≠ -2, 0, 2

6x*(x+2)-(5x-5)(x-2)-24x/3x*(x-2)(x+2)=0

6x2+12x-(5x2-15x+10)-24x/3x(*x-2)(x+2)=0

6x2+12x-5x2+15x-10-24x/3x*(x-2)(x+2)=0

x2+3x-10/3x(x-2)(x+2)

x2+3x-10=0

D=9-(-40)=49

[ x= -3-7/2= -10/2= -5

[ x= -3+7/2=4/2=2 (Ø)

Պատ՝․ -5

ը) x+2/x2+3x — 2x-5/x2-3x=x-5/x2-9

x+2/x*(x+3) — 2x-5x*(x-3) — x-5/(x-3)(x+3)=0

Թ․Ա․Բ․ x≠ -3, 0, 3

(x+2)(x-3)-(2x-5)(x+3)-x*(x-5)/x*(x-3)(x+3)=0

x2-3x+2x-6-(2x2+6x-5x-15)-(x2-5x)/x*(x-3)(x+3)=0

x2-3x+2x-6-2x2-6x+5x+15-x2+5x/x*(x-3)(x+3)=0

-2x2+3x+9=0

D=9-(-72)=81

[ x= -3-9/(-4)= -12/(-4)=3 (Ø)

[ -3+9/(-4)=6/(-4)=3/(-2)= -3/2= -1.5

Պատ՝․ -1.5

Լրացուցիչ առաջադրանքներ՝

11.30. Լուծե՛ք կոտորակային հավասարումները։

ա) x+12/90x-15x2 + 2/x2-36=1/6x+x2

x+12/ -15x(-6+x) + 2/(x-6)(x+6) — 1/x*(6+x)=0

Թ․Ա․Բ․ x≠ -6, 0, 6

— x+12/15x(-6+x) + 2/(x-6)(x+6) — 1/x(6+x)=0

-(x+6)*(x+12)+30x-15*(-6+x)/15x*(-6+x)(x+6)=0

-(x2+18x+72)+30x+90-15x/15x*(-6+x)(x+6)=0

-x2-18x-72+30x+90-15x/15x*(-6+x)(x+6)=0

-x2-3x+18/15x*(-6+x)(x+6)=0

D=9-(-72)=9+72=81

[ x=3-9/(-2)= -6/(-2)=3

[ x=3+9/(-2)=12(-2)= -6 (Ø)

Պատ՝․ 3

բ) x+1/x2-49=x-3/x2-7x + 5x+2/x2+7x

x+1/(x-7)(x+7) — x-3/x*(x-7) — 5x+2/x*(x+7)=0

Թ․Ա․Բ․ x≠ -7, 0, 7

x2+x-(x-3)(x+7)-(5x+2)(x-7)/x*(x-7)(x+7)=0

x2+x-(x2+7x-3x-21)-(5x2-35x+2x-14)/x*(x-7)(x+7)=0

x2+x-(x2+4x-21)-(5x2-33x-14)/x*(x-7)(x+7)=0

x2+x-x2-4x+21-5x2+33x+14/x*(x-7)(x+7)=0

-5x2+30x+35=0

D=900+700=1600

[ x= -30-40/(-10)= -70/(-10)=7 (Ø)

[ x= -30+40/(-10)=10/(-10)= -1

Պատ՝․ -1

գ) 10/x2+4x+4 + 1/x2-4x+4=7/x2-4

10/x2+4x+4 + 1/x2-4x+4 — 7/(x-2)(x+2)=0

Թ․Ա․Բ․ x≠ -2, 2

10/(x+2)2 + 1/(x-2)2 — 7/(x-2)(x+2)=0

10*(x-2)2+(x+2)2-7*(x-2)(x+2)/(x-2)2*(x+2)2=0

10*(x2-4x+4)+x2+4x+4-7*(x2-4)/(x-2)2*(x+2)2=0

10x2-40x+40+x2+4x+4-7x2+28/(x-2)2*(x+2)2=0

4x2-36x+72/(x-2)2*(x+2)2=0

4x2-36x+72=0

x2-9x+18=0

D=81-72=9

[ x=9-3/2=6/2=3

[ x=9+3/2=12/2=6

Պատ՝․ 3, 6

դ) 9x+12/x3-64 — 1/x2+4x+16=1/x-4

9x+12/(x-4)(x2+4x+16) — 1/x2+4x+16 — 1/x-4=0

Թ․Ա․Բ․ x≠ 4

9x+12-x+4-x2-4x-16/(x-4)(x2+4x+16)=0

4x+0+x2/(x-4)(x2+4x+16)=0

x*(4-x)=0=> [ x=0; x=4 (Ø)

Պատ՝․ 4

ե) 3/8y3+1 — 1/2y+1=y+3/4y2-2y+1

3/(2y+1)(4y2-2y+1) — 1/2y+1 — y+3/4y2-2y+1=0

Թ․Ա․Բ․ x≠ 1/2=> x≠ 0.5

3-4y2+2y-1-(y+3)(2y+1)/(2y+1)(4y2-2y+1)=0

3-4y2+2y-1-(2y2+y+6y+3)/(2y+1)(4y2-2y+1)=0

3-4y2+2y-1-2y2-y-6y-3)/(2y+1)(4y2-2y+1)=0

-6y2-5y-1=0

D=25-(-24)=1

[ x=5-1/(-12)=4/(-12)= -1/3

[ x=5+1/(-12)=6/(-12)= -1/2 (Ø)

Պատ՝․ -1/3

զ) 5/4x2-1 — 2/4x2+2x+1=5*(x+1)/8x3-1

5/(2x-1)(2x+1) — 2/4x2+2x+1 — 5x+5/(2x-1)(4x2+2x+1)=0

Թ․Ա․Բ․ x≠ -1/2, 1/2=> x≠ -0.5, 0.5

5*(4x2+2x+1)-2*(2x+1)(2x-1)-(5x+5)(2x+1)/(2x-1)(4x2+2x+1(2x+1)=0

20x2+10x+5-8x2+4x-4x+2-10x2-15x-5/(2x-1)(4x2+2x+1)(2x+1)=0

2x2-5x+2/(2x-1)(4x2+2x+1)(2x+1)=0

2x2-5x+2=0

D=25-16=9

[ x=5-3/4=2/4=1/2 (Ø)

[ x=5+3/4=8/4=2

Պատ՝․ 2

Թողնել մեկնաբանություն