Քիմիական բանաձև, հարաբերական մոլեկուլային զանգված․

Դասարանում քննարկվող հարցեր

1.  Ի՞նչ է քիմիական բանաձև հասկացությունը:

Քիմիական բանաձևը ցույց է տալիս նյութի բաղադրությունը։

2. Ի՞նչ է ինդեքսը, և ե՞րբ է այն օգտագործվում:

Ինդեքսը քիմիական բանաձևի աջ մասի ներքևի մասում գտնվող թիվն է։

Գործնական աշխատանք՝ Հաշվարկներ ըստ քիմիական բանաձևերի՝ H₂SO₄, NaNO₃, FeSO₄, KMnO₄, SiO₂
1.Նյութի անվանումը

H₂SO₄=ծծմբական թթու

NaNO₃ = Նատրիումի նիտրատ

FeSO₄ =երկաթի սուլֆատ

KMnO₄ =կալիումի պերմանգանատ

SiO₂=սիլիցիումի երկօքսիդ

2.Ինչ տարրերից է կազմված տրված նյութը

H₂SO₄=H₂(ջրածին)+S(ծծումբ)+O₄(թթվածին)

NaNO₃ =Na(նատրիում)+N(ազոտ)+O₃(թթվածին)

FeSO₄ =Fe(երկաթ)+S(ծծումբ)+O₄(թթվածին)

KMnO₄ =K(կալիում)+Mn(մագնեզիում)+O₄(թթվածին)

SiO₂ =Si(սիլիցիում)+O₂₍թթվածին)

3.Քանի ատոմ ամեն մի տարրից կա տվյալ նյութի մոլեկուլում

H₂SO₄ `

H₂=2 ատոմ

S=1 ատոմ

O₄=4 ատոմ

NaNO₃ ՝

Na=1 ատոմ

N=1 ատոմ

O₃=3 ատոմ

FeSO₄ ՝

Fe=1 ատոմ

S=1 ատոմ

O₄=4 ատոմ

KMnO₄ ՝

K=1 ատոմ

Mn=1 ատոմ

O₄=4 ատոմ

SiO₂ ՝

Si=1 ատոմ

O₂=2 ատոմ

4.Հաշվել՝Mr

H₂SO₄ =1+32+16*4=1+32+64=97

NaNO₃ =23+14+16*3=23+14+48=85

FeSO₄ =56+32+16*4=56+32+64=152

KMnO₄ =39+55+16*4=39+55+64=158

SiO₂ =28+16*2=28+32=60

5., Հաշվել տարրերի զանգվածային հարաբերությունները` m

H₂SO₄ =1:32:64

NaNO₃ =23:14:48

FeSO₄ =56:32:64

KMnO₄ =39:55:64

SiO₂ =28:32

6.Հաշվել`w

H₂SO₄ `

w(H₂)=1/97*100=1%

w(S)=32/97*100=34%

w(O₄)=100%-34%-1%=65%

NaNO₃

w(Na)=23/85*100=27%

w(N)=14/85*100=16%

w(O₃)=100%-27%-16%=57%

FeSO₄ `

w(Fe)=56/152*100=37%

w(S)=32/156*100=21%

w(O₄)=100%-21%-37%=42%

KMnO₄ `

w(K)=39/158*100=24%

m(Mn)=55/183*100=30%

m(O₄)=100%-30%-24%=46%

SiO₂ `

w(Si)=28/60*100=47%

w(O₂)=100%-47%=53%

7..Հաշվել մեկ մոլեկուլի զանգվածը

H₂SO₄ =97*1.66*10^-27=161*10^-27=1.61*10^-25

NaNO₃ =85*1.66*10^-27=141*10^-27=1.41*10^-25

FeSO₄ =152*1.66*10^-27=252*10^-27=2.52*10^-25

KMnO₄ =158*1.66*10^-27=262*10^-27=2.62*10^-25

SiO₂ =60*1.66*10^-27=100*10^-27=1*10^-25

8.Նյութը բարդ է, թե պարզ.

H₂SO₄ -բարդ

NaNO₃ -բարդ

FeSO₄ -բարդ

KMnO₄ -բարդ

SiO₂ -բարդ

Հարցեր և վարժություններ

1. Ինչպիսի՞ն են քիմիական տարրերի զանգվածային հարաբերությունները հետևյալ բանաձևերով  արտահայտվող նյութերում.

ա) CaF₂`

Ca=1 ատոմ,   F₂`=2 ատոմ

բ) CH₄

C=1 ատոմ, H₄=4 ատոմ

 գ) CS₂՝

C=1 ատոմ, S₂=2 ատոմ

 2. Լրացրե՛ք բաց թողած բառը.՝

 մոլեկուլը նյութի այն ամենափոքր մասնիկն է, որը պահպանում է տվյալ նյութի հիմնական քիմիական հատկությունները: 

3. Գրե՛ք նյութերի քիմիական բանաձևերը, եթե հայտնի է, որ դրանց բաղադրության մեջ առկա են

.ա) կալիումի երկու և ծծմբի մեկ ատոմ=K₂+S=K₂S

բ) ածխածնի ու թթվածնի մեկական ատոմ=C+O=CO

 4. Հաշվե՛ք P₂O₅, Li₂O, Fe₃O₄ SO₃ նյութերի հարաբերական  մոլեկուլային զանգվածները:

P₂0₅=P₂+O₅=(31*2)+(16*5)=62+80=142

Li₂O = Li₂+O=(7*2)+16=14+16=30

Fe₃O₄=Fe₃+O= (56*3)+(16*4)=168+64=232

 SO₃ =S+O₃=32+(16*3)=32+48=80

5. Հաշվե՛ք կալցիումի օքսիդի (CaO) մոլեկուլի զանգվածը (m0, գ), եթե Mr = 56:

Mr(CaO)=40+16=54

CaO=56*1.66*10^-27=93*10^-27=9.3*10^-26

6. Նատրիումի հիդրօքսիդի մոլեկուլի զանգվածը 6,6445×10^-23 գ է:  Որքա՞ն է այդ նյութի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը:

Mr(NaOH)=22+16+1=39

6,6445×10²³/1,66•10^-24=4

7. Գրե՛ք հետևյալ նյութերի բանաձևերը.

ա) չհանգած կիր, որի մոլեկուլը կազմված է 1 ատոմ կալցիումից և մեկ ատոմ թթվածնից=CaO

բ) ծծմբաջրածին, որի մոլեկուլը կազմված է 1 ատոմ ծծմբից և 2 ատոմ ջրածնից=SH₂