հայոց պատմություն

12. Ամենահին կոշիկը

2008թ. սեպտեմբերին Արենի գյուղում հայտնաբերվեց աշխարհում ամենահին կոշիկը, որն ավելի քան 5500 տարեկան է։ Տրեխի հետ միասին գտնվել են այծի կոտոշներ, որոնք խնամքով պահված էին 45 սմ խորություն և 44 սմ տրամագիծ ունեցող փոսում։ Կոշիկը շատ լավ պահպանվել է շնորհիվ հատուկ միկրոկլիմայի և այն բանի, որ գտնվել է ոչխարի կղանքի հաստ շերտի տակ, որն էլ ծառայել է որպես ամուր պաշտպանիչ թաղանթ։ Տրեխը համապատասխանում է 37 չափսին, այն լցված էր ծղոտով և խոտով։ Այն կրել են աջ ոտքին, պատրաստված էր մի ամբողջական կաշվի կտորից։ Պահպանվել են նաև քուղերը և դրանց անցքերը՝ 2-3 մմ տրամագծով։

13. Հայկական հացը՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցուցակում

Հայկական լավաշը 2014թ. ներառվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հոգևոր ժառանգության ցանկում։ Որոշումն ընդունվել է Փարիզում, մշակութային-հոգևոր ժառանգության պահպանության կոմիտեի նիստի ժամանակ։ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ նյութական ժառանգության ցուցակում են ներառվել նաև դուդուկի նվագը (2005թ.), հայկական խաչքարերի ստեղծման վարպետությունը (2010թ.) և հայկական միջնադարյան էպոսը՝ «Սասունցի Դավիթը» (2012թ.)։

Հայաստանի տարածքում կան ևս 9 պատմամշակութային հուշարձաններ, որոնք նույնպես գտնվում են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի պահպանության ներքո՝ Հաղպատի վանք (X-XIIIդդ.), Սանահինի վանք (Хդ.), Մայր աթոռ Սբ Էջմիածին (IVդ.), Սուրբ Հռիիփսիմե եկեղեցի (VIIդ.), Սուրբ Գայանե եկեղեցի (VIIդ.), Զվարթնոցի տաճար (VIIդ.), Գեղարդավանք (IV-XIIIդդ.), Ազատ գետի հովիտ, Շողակաթ եկեղեցի (XVIIդ.)։

14. Հայկական կոնյակ

Հայկական կոնյակը հայտնի է բոլորին, այն ճանաչում ունեցող խմիչք է ամբողջ աշխարհում։ Կոնյակի արդյունաբերական արտադրությունն սկսվել է 1887թ.։ Վաճառական Ներսես Թաիրյանը Երևանում կառուցել է առաջին գինեգործական ձեռնարկությունը։ 12 տարի անց այն գնել է մոսկվացի վաճառական Նիկոլայ Շուստովը։ Մի քանի տարի հետո շուստովյան կոնյակը հանրահայտ էր ոչ միայն Ռուսաստանում, այլև արտասահմանում։ 1900թ. Շուստովը ծպտյալ կոնյակի նմուշներ է ուղարկում Փարիզ՝ ցուցահանդեսի։ «Մրցավարները», ոչինչ չկասկածելով, Գրան պրին շնորհում են անհայտ գինեգործին։ Իմանալով, որ ըմպելիքի հայրենիքը Հայաստանն է, ֆրանսիացիները Շուստովին թույլ են տալիս (բացառության կարգով) իր արտադրանքի շշերի վրա գրել «կոնյակ», այլ ոչ թե «բրենդի», ինչպես կարգադրվում էր անել այդ արտադրանքը թողարկող բոլոր օտարերկրացիներին։

Ռուսաստանի կայսր Նիկոլայ II-ը, 1912թ. մրցույթի ժամանակ համտեսելով շուստովյան կոնյակը, նրան իրավունք է տալիս լինել այդ խմիչքի գլխավոր մատակարարը ռուսական կայսերական պալատին։

Հայտնի է նաև, որ կոնյակը եղել է Ուինսթոն Չերչիլի սիրած խմիչքներից մեկը։ Նա ամեն օր մի շիշ 50 աստիճանանոց հայկական «Դվին» կոնյակ է խմել։